Với chủ đề “Hồi sinh: Cùng hành động vì đại dương”, Ngày Đại dương thế giới (8/6) năm nay nhấn mạnh tầm quan trọng của các hoạt động phối hợp giữa các quốc gia và tổ chức giúp hồi sinh đại dương, phục hồi các hệ sinh thái biển bị suy thoái, bảo tồn tài nguyên và môi trường biển với mục tiêu phát triển bền vững. Bên cạnh đó, trong bối cảnh đại dịch hoành hành hơn 2 năm qua tác động tới các hoạt động chung, LHQ kêu gọi các quốc gia hồi sinh những cam kết đối với đại dương.
Ước tính khoảng 40% dân số thế giới sinh sống gần khu vực ven biển, sinh kế của hơn 3 tỉ người phụ thuộc vào biển và đại dương và 80% hoạt động giao thương thực hiện bằng đường biển. Trong Mục tiêu 14, LHQ nhấn mạnh 10 mục tiêu nhỏ hướng tới sự phát triển và sử dụng bền vững các nguồn tài nguyên biển, như bảo vệ và phục hồi các hệ sinh thái, giảm acid hóa đại dương, đánh bắt bền vững, bảo tồn các vùng biển và ven biển, chấm dứt trợ cấp dẫn tới đánh bắt quá mức, tăng lợi ích kinh tế từ sử dụng bền vững tài nguyên biển…
 |
| Các loài cá tại vùng biển ngoài khơi Mayotte, Pháp |
Tuy nhiên, tiến độ thực hiện các tiêu chí này còn hạn chế. Theo Tổ chức Nông Lương LHQ (FAO), tỉ lệ trữ lượng cá bị đánh bắt đã quá mức, hơn 1/3 trữ lượng toàn cầu, trong khi tỉ lệ này những năm 1970 chỉ là 10%. Để chấm dứt tình trạng trên, việc đạt được một thỏa thuận toàn cầu nhằm cải thiện các quy định hiện hành về trợ cấp đánh bắt cá với sự bảo trợ của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) là biện pháp cấp bách.
Đại dương cũng đang đối mặt với nhiều mối đe dọa. Với khoảng 8-20 triệu tấn rác thải nhựa và 51.000 tấn hạt vi nhựa “đổ” ra biển mỗi năm thì kịch bản “nhựa nhiều hơn cá” trong tương lai là không thể tránh khỏi. Tình trạng các đại dương bị “ô nhiễm trắng” kéo theo hệ quả là chất lượng nguồn hải sản bị giảm sút do các sinh vật biển ăn phải rác thải nhựa, từ đó sức khỏe con người cũng bị ảnh hưởng.
Thế kỉ XXI được coi là thế kỉ của đại dương với cách tiếp cận mới, trong đó nhấn mạnh yếu tố phát triển kinh tế bền vững và bảo vệ môi trường nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, đồng thời thích ứng tốt hơn với tình trạng biến đổi khí hậu trên quy mô toàn cầu. Các quốc gia đi tiên phong trên thế giới đã đưa ra những chương trình phát triển kinh tế xanh nói chung và kinh tế biển xanh nói riêng.
Đặc biệt, sau hơn 2 năm đại dịch hoành hành, như khẳng định của Tổng thống Indonesia Joko Widodo tại Hội nghị thượng đỉnh về đại dương One Ocean Summit mới đây, quản lí môi trường biển cần theo hướng phát triển bền vững và trở thành một phần hỗ trợ phục hồi kinh tế hậu đại dịch Covid-19… Đây cũng là nội dung Nghị quyết số 36-NQ/TW ngày 22/10/2018 về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045: Phát triển bền vững kinh tế biển trên nền tảng tăng trưởng xanh, bảo tồn đa dạng sinh học, các hệ sinh thái biển; bảo đảm hài hòa giữa các hệ sinh thái kinh tế và tự nhiên, giữa bảo tồn và phát triển…
Tổng Thư kí LHQ Antonio Gutierrez nêu rõ: “Khi chúng ta nỗ lực để chấm dứt đại dịch và xây dựng lại tốt hơn, chúng ta có một cơ hội duy nhất trong thế hệ này và trách nhiệm để điều chỉnh lại mối quan hệ của chúng ta với thiên nhiên, bao gồm cả biển và đại dương thế giới”. LHQ kì vọng thông điệp “Hồi sinh: Cùng hành động vì đại dương” sẽ thúc đẩy cộng đồng quốc tế hồi sinh “những cam kết xanh” để khởi động một chương mới của hành động đại dương toàn cầu…